Δέκα με δεκαπέντε άνθρωποι στοιβαγμένοι σε λερά στρώματα μέσα σ' ένα ημιυπόγειο, η πόρτα είναι μισάνοιχτη και τους διακρίνω εύκολα καθώς παρκάρω σε ένα κάθετο στενό στην Αχαρνών. Είναι όλοι τους ξένοι - και δεν είναι οι μόνοι που προσπαθούν να επιβιώσουν σε τέτοια ημιυπόγεια. Ωστόσο, αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος: περπατώντας στην πλατεία γύρω από το ναό του Αγίου Παντελεήμονα, βλέπω ζευγάρια, Ελλήνων και μεταναστών, γονείς με τα παιδιά τους και μεσήλικους αλλοδαπούς να παίζουν σκάκι και ντόμινο.Την τελευταία φορά που βρέθηκα εδώ ήταν όταν ο π. Προκόπιος (εφημέριος του ναού τότε, σήμερα επίσκοπος Κερνίτσης) δέχθηκε οξύτατες φραστικές επιθέσεις από κατοίκους της περιοχής. Η κατηγορία ήταν ότι υποστήριζε τους μετανάστες εις βάρος των Ελλήνων. Από τον Νοέμβριο του 2009, τον π. Προκόπιο διαδέχθηκε ο π. Μάξιμος, με τον οποίο καθίσαμε σε ένα καφέ επί της πλατείας και μιλήσαμε για την όλη κατάσταση.
Ανυπόστατα
Η αφορμή γι' αυτή τη κουβέντα ήταν η πληροφορία (η οποία βγήκε κυρίως από μπλογκ εθνοπατριωτικού περιεχομένου) ότι ο π. Μάξιμος αποδοκιμάστηκε από το ποίμνιό του επειδή στη λειτουργία της Τετάρτης 24 Φεβρουαρίου «κλείδωσε τις πόρτες του ναού, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να μπούνε μέσα οι πιστοί». Γράφτηκε επίσης ότι δύο ημέρες αργότερα, στους Χαιρετισμούς της Παρασκευής, 26 Φεβρουαρίου, το ποίμνιο αποδοκίμασε και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο, ο οποίος παρέστη στη λειτουργία.
«Οσα λέγονται για επεισόδια και αναταραχή την Παρασκευή εκείνη που ήρθε στο ναό ο Μακαριώτατος, είναι απολύτως ψευδή και ανυπόστατα, δεν συνέβησαν ποτέ», υπογραμμίζει ο π. Μάξιμος. «Το μόνο που έγινε είναι το εξής: όταν ήρθε ο Αρχιεπίσκοπος ήταν μια κυρία έξω από το ναό η οποία φώναξε κάτι. Υπήρχαν πολλοί πιστοί μέσα στο ναό και δεν υπήρξε καμία αντίδραση καθ' όλη τη διάρκεια της λειτουργίας. Πολύ δε περισσότερο που κατά την προσφώνησή μου προς τον Μακαριώτατο, έθιξα το θέμα των μεταναστών και μίλησε και ο Μακαριώτατος για το ζήτημα. Ηταν μια πολύ ειρηνική ακολουθία. Και όλοι ήσαν πολύ ευχαριστημένοι με την παρουσία του Αρχιεπισκόπου.
» Να πω επίσης ότι στον Αγιο Παντελεήμονα γίνονται δύο ακολουθίες των Χαιρετισμών. Μία στις 5 μ. μ. έως τις 6.30 περίπου, οπότε οι περισσότεροι εκ των πιστών που ήταν στην πρώτη αποχώρησαν, όσοι ήθελαν να είναι και στη δεύτερη, στις 7 μ. μ., είχαν την ευκαιρία να δουν τον Μακαριώτατο, ενώ βέβαια προστέθηκαν και άλλοι. Δεν αποχώρησε όμως κανένας εξαιτίας του Αρχιεπισκόπου».
Εντονος διάλογος
Με τη συγκεκριμένη κυρία, ο π. Μάξιμος είχε άλλη μία συνάντηση την περίοδο μεταξύ Χριστουγέννων και Θεοφανίων. «Ηρθε στο ναό και μου έλεγε ότι «δεν μπορείτε να βοηθάτε τους ξένους και να αφήνετε τους Ελληνες». Της απάντησα με ευπρέπεια. Της είπα ότι φυσικά και δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε τους Ελληνες, τουναντίον πρέπει να τους στηρίζουμε με κάθε τρόπο, αλλά οφείλουμε ως χριστιανοί να βοηθούμε όλους όσοι έχουν ανάγκη. Μάλιστα, ήλεγξα τις καταστάσεις των ανθρώπων που υποστηρίζονται από την ενορία και διαπίστωσα ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι Ελληνες. Οποιος θέλει μπορεί να το ελέγξει αυτό και το είπα και στην κυρία. Οτι αν θέλει, δηλαδή, να δοκιμάσει την αξιοπιστία μου, να βρει έναν Ελληνα σε ανάγκη και να δει αν θα τον βοηθήσουμε. Δεν το θεωρώ επεισόδιο, ήταν έντονος διάλογος και τίποτα παραπάνω με μια συγκεκριμένη κυρία».
Οταν περιγράφω στον π. Μάξιμο τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο προκάτοχός του το καλοκαίρι, κουνάει το κεφάλι του. «Τα γνωρίζω και βρίσκομαι πάντα σε επικοινωνία με τον π. Προκόπιο, αλλά τον καιρό που είμαι εδώ, δεν έχει γίνει κάποιο σοβαρό επεισόδιο, δεν αντιμετώπισα τέτοια προβλήματα και αρκετές φορές έχω μιλήσει για το θέμα των μεταναστών προτρέποντας τον κόσμο να το αντιμετωπίσει πολιτισμένα, δημιουργώντας εκείνες τις συνθήκες, τις πολιτιστικές και πνευματικές, οι οποίες θα επιτρέπουν σε κάθε ξένο να εντάσσεται ομαλά στο ελληνικό γίγνεσθαι. Δεν πρόκειται να αποκλείσουμε ανθρώπους και να κάνουμε διακρίσεις.
»Βεβαίως, εδώ είναι Ελλάδα και ως Εκκλησία οφείλουμε να βοηθούμε το ποίμνιό μας να αντεπεξέρχεται στα προβλήματά του σύμφωνα όμως με τον Λόγο του Ευαγγελίου. Δεν μπορεί λοιπόν να έρθει ένας πεινασμένος άνθρωπος κι εμείς να τον αγνοήσουμε. Ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα ή θρησκεία, η Εκκλησία οφείλει να βοηθά τον καθένα να αντιμετωπίζει το όποιο πρόβλημά του με αξιοπρέπεια. Σε καμιά περίπτωση, όμως, εμείς δεν θέλουμε ή συναινούμε στην γκετοποίηση της περιοχής μας. Και αυτό ισχύει και για τις δύο πλευρές: γκέτο δεν δημιουργείται μόνο με τους ξένους, αλλά και με τους Ελληνες που κλείνονται στο καβούκι τους και φοβούνται να βγουν από το σπίτι τους και να ζήσουν αυτό που είναι η καθημερινότητά τους, η παράδοσή τους, ο πολιτισμός τους».
Φαγητό και φάρμακα σε όσους έχουν ανάγκη
Το παράπονο του π. Μάξιμου είναι ότι «υπάρχει μια εσφαλμένη αντίληψη σχετικά με την περιοχή εδώ, που ίσως και τεχνηέντως να προωθείται από ορισμένους κύκλους. Η πλειονότητα των ανθρώπων της περιοχής είναι μεν πληγωμένη, αλλά δεν στρέφεται κατ' ανάγκην εναντίον των μεταναστών. Δεν μπορώ να πω κάτι τέτοιο για τους ενορίτες μου. Είναι εναντίον της γκετοποίησης και της υποβάθμισης, όχι εναντίον των μεταναστών».
Ο π. Μάξιμος τονίζει επίσης την προσπάθεια που γίνεται για να βοηθηθούν όσοι βρίσκονται σε ανάγκη. «Υπάρχουν κάποια γενικότερα προγράμματα της Αρχιεπισκοπής και κάποια ειδικότερα που πραγματοποιούνται υπό την επίβλεψή της στους κόλπους της ενορίας μας. Η ενορία μας έχει ένα φιλόπτωχο ταμείο και ένα οίκημα στην οδό Φυλής, όπου μαγειρεύεται φαγητό και άνθρωποι με ανάγκη μπορούν να πάνε εκεί. Τους ξέρουμε, καταγράφονται και οι λίστες κατατίθενται στην Αρχιεπισκοπή. Επίσης, τα συσσίτια έχουν ιδιαίτερη κοινωνική σημασία. Κυρίως συμβάλλουν στην καταπολέμηση της εγκληματικότητας. Οταν κάποιος πεινάει και δεν έχει να θρέψει τα παιδιά του, ρωτώ, τι θα κάνει; Τι θα έκανε ο οποιοσδήποτε ήταν στη θέση του, απελπισμένος και σε απόγνωση;
» Υπάρχει κι ένας άλλος τρόπος βοήθειας, οικονομικής. Το φιλόπτωχο ταμείο διαθέτει μικρά ποσά σε μηνιαία βάση και κάποια ποσά κατά περίπτωση, εκτάκτως. Μπορεί να έρθει κάποιος που δεν έχει δέκα ευρώ να πάρει ψωμί και φαγητό για τα παιδιά του. Τον ρωτάμε πού μένει και του λέμε να συναντηθούμε στο σούπερ μάρκετ και να ψωνίσουμε μαζί. Μπορεί κάποιον ασθενή που χρειάζεται φάρμακα να τον βοηθήσουμε να τα αγοράσει. Μεγάλα ποσά δεν μπορούμε να διαθέσουμε. Δεν έχουμε πολλά έσοδα λόγω της οικονομικής κρίσης. Η δημογραφική αλλοίωση έπαιξε ρόλο και σε αυτό, καθώς δεν έχουμε πια στην περιοχή μας τόσους χριστιανούς ορθόδοξους και οι ενορίτες μας έχουν οι ίδιοι οικονομικό πρόβλημα, οπότε δεν μπορούν να προσφέρουν όπως προσέφεραν παλαιότερα».
Ο π. Μάξιμος έχει επισκεφθεί σχολεία στην περιοχή και στις συζητήσεις του με γονείς και δασκάλους, φαίνεται ότι το 50% των μαθητών είναι αλλοδαποί, ενώ κάποια παιδιά είναι από χριστιανικές οικογένειες ή βαπτίστηκαν χριστιανοί. «Κυρίως είναι μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα ή άθρησκοι. Εχουμε βέβαια και ορθοδόξους από ανατολικές χώρες. Την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα, γίνεται δεύτερη θεία λειτουργία στις 11, περίπου, από Γεωργιανούς ιερείς στη γεωργιανή γλώσσα. Επίσης, κάθε Κυριακή και κάθε μεγάλη γιορτή γίνεται στο παρεκκλήσι του Αγίου Φανουρίου θεία λειτουργία στη σλαβονική γλώσσα».
Κάποιες φορές να ακούσουμε τι βιώνουν και οι μετανάστες
Γιατί όμως κάποιοι κατηγόρησαν τον π. Μάξιμο ότι «κλείδωσε» τις πόρτες του ναού; «Κοιτάξτε, έχω ζήσει σε ένα περιβάλλον όπου λειτουργεί διαφορετικά η σχέση πολιτών και ΜΜΕ και μπλογκ, και η όλη κατάσταση εδώ μου προκαλεί απορία και προβληματισμό. Λοιπόν, ήρθανε κάποιοι άνθρωποι εδώ που δεν ξέρω αν ήταν της Χρυσής Αυγής και δεν θέλω να χαρακτηρίσω κανέναν με βάση τα πιστεύω του, όλοι άνθρωποι του Θεού είναι. Ηταν γύρω στους είκοσι -μέσης ηλικίας, όχι νεαροί, ευπρεπείς γενικότερα- κι ένας εξ αυτών ήταν πιο ζωηρός. Πλησίασε στο Ιερό και μου λέει: «Να μη μιλήσουμε κι εμείς;» Του λέω, βεβαίως, αδελφέ, αλλά αφού τελειώσει η θεία λειτουργία. Ηταν της Σταυροπροσκυνήσεως. Μόλις ολοκλήρωσα τις υποχρεώσεις μου, πλησίασα προς το μέρος τους. Μου εξέφρασαν ένα παράπονο: γιατί τους έκλεισα δήθεν έξω από την εκκλησία, αυτούς και τα παιδιά τους. Τους απάντησα ότι αυτή ήταν ευθύνη δική μου, έκανα μια προηγιασμένη θεία λειτουργία, την πλέον κατανυκτική λειτουργία της Σαρακοστής, σε μια στιγμή πολύ κατανυκτική λοιπόν, ήρθε άνθρωπος της ενορίας και μου είπε ότι απ' έξω έχει μαζευτεί κόσμος, ότι γίνονται φασαρίες, να κλείσουμε την πόρτα να μη μεταφερθούν οι φασαρίες και στο ναό. Μόνον η δυτική είσοδος κλειδώθηκε, οι δύο πλαϊνές παρέμειναν όμως ανοιχτές. Αυτό, τους λέω, έκανα όλο κι όλο, διότι δεν μπορούσα την ώρα της θείας λειτουργίας να ασχοληθώ με αυτό το ζήτημα.
» Ενας - δύο αντέδρασαν. Κάποιος που έμοιαζε να μιλάει εκ μέρους όλων μού είπε ότι με τιμά που πήρα την ευθύνη και μου ζήτησε να μην κάνω μόνον θεολογικά κηρύγματα αλλά να μιλώ και για τα εθνικά μας θέματα, για το ότι τώρα προωθείται να πάρουν ιθαγένεια οι ξένοι. Αδελφέ, λέω, το πρώτο που πρέπει να κάνει ένας ιερέας είναι να αρθρώνει θεολογικό λόγο. Να ερμηνεύει το Ευαγγέλιο στους ανθρώπους, να εναρμονίζει τα θεολογικά δρώμενα και νοήματα με τον καθημερινό αγώνα των ανθρώπων. Εχω μιλήσει πολλές φορές για το θέμα και βεβαίως έχω τη δική μου άποψη. Αν θέλετε, όποτε έχετε εσείς κάποια εκδήλωση -δεν μου έλεγαν αν ήταν από κάποια οργάνωση ή κίνηση, μόνο ότι ήταν κάτοικοι της περιοχής, κάποιοι βέβαια δεν ήταν- ευχαρίστως, αν με καλέσετε, θα έρθω να σας μιλήσω. Θα σας πω όμως τη δική μου άποψη. «Για πείτε μας λοιπόν, εσείς τι πιστεύετε;», μου λένε. Τους είπα ότι, πρώτον, ως ιερεύς, πιστεύω ότι δεν μπορούμε να ασκούμε βία, δεν μπορούμε να διώκουμε κανέναν ούτε να έχουμε ρατσιστικές λογικές. Δεύτερον, θα πρέπει με έναν ειρηνικό τρόπο να προβάλλουμε τον πολιτισμό μας και τα πνευματικά μας αγαθά, με πολιτιστικές και πνευματικές εκδηλώσεις κ. λπ., δίνοντας ευκαιρία σε όσους ξένους μπορούν και θέλουν να ενταχθούν, να συμμετέχουν αρμονικά. Κάποιες φορές να ακούσουμε τι βιώνουν και αυτοί εδώ. Κάποιοι τα άκουσαν αυτά θετικά, κάποιοι αρνητικά. Ο ζωηρός εκείνος αντιδρούσε κι επαναλάμβανε τα ίδια. Τους είπα ευχαρίστως μίλησα μαζί σας, δεν ήθελα να σας αποκλείσω, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ήθελα να δημιουργηθεί ακαταστασία στο χώρο της εκκλησίας. Εκείνη την ώρα ετοιμάζονταν οι Γεωργιανοί για τη λειτουργία τους, τους παρακάλεσα να αποχωρήσουν, όπως κι έγινε. Από εκείνο το απόγευμα, εφημερίδες, μπλογκ κ. λπ. έγραφαν ότι ακροδεξιοί προπηλάκισαν τον πατέρα Μάξιμο - παράξενα πράγματα, διότι δεν συνέβη τίποτε απ' όλα αυτά».
Διπλή επέτειος
Ο π. Μάξιμος με πληροφορεί ότι φέτος θα εορταστούν δύο επέτειοι στην ενορία, τα 80 χρόνια από τα εγκαίνια της Αγίας Τραπέζης του πρώτου ναού και τα 100 χρόνια από τη θεμελίωσή του. «Είμαστε σε διαρκή επαφή με τον Δήμο Αθηναίων και σε ό, τι αφορά τις εκδηλώσεις αλλά και για την κατάσταση της περιοχής. Εχουμε συνεργασία με τον Οργανισμό Νεολαίας του δήμου, συζητούμε το θέμα της αναβάθμισης της περιοχής και έχει παρθεί η απόφαση, με κονδύλιο που ήδη υπάρχει από τον ΟΠΑΠ, να ξαναλειτουργήσει η παιδική χαρά. Συζητάμε και για τη γενική ανάπλαση της πλατείας. Νομίζω πως ο κ. Κακλαμάνης σκέφτεται την ανάπλαση επτά πλατειών, εγκρίθηκαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος οι αναπλάσεις τριών, μέσα στις οποίες βρίσκεται και ο Αγιος Παντελεήμων».
(από ρεπορτάζ του Ηλία Mαγκλίνη
στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
