Μενάνδρου, Ξούθου, Σαπφούς, Αναξαγόρα, Σωκράτους, Βερανζέρου, Γερανίου, Ευριπίδου. Η Αθήνα πίσω από τις κουρτίνες της ευμάρειας και της έντονης νυχτερινής ζωής δυσκολεύεται πια να κρύψει την ασχήμια της. Τι όμως συμβαίνει πραγματικά στο γκέτο του κέντρου ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν και ακόμη λιγότεροι το αντιμετωπίζουν.«Έχουμε ραντεβού αύριο το βράδυ για έλεγχο στο κέντρο με τους... επόπτες υγείας της νομαρχίας, αν θέλεις έλα», ήταν η πρόσκληση του νομάρχη της Αθήνας Γιάννη Σγουρού. Μεταξύ αστείου και σοβαρού μου είπαν και κάποια μέτρα ασφαλείας που έπρεπε να λάβω, αλλά δόθηκε και η διαβεβαίωση πως η Ομάδα Δ και μια πεζή περιπολία θα βρίσκονται σε απόσταση ασφαλείας από εμάς.
Το ραντεβού ήταν στη Σωκράτους, απέναντι από το παλιό εφετείο. Συρματοπλέγματα και ένας φύλακας στο κουβούκλιό του έδειχναν την αλλαγή στο κτίριο που μέχρι τον Ιούλιο φιλοξενούσε περισσότερους από 600 αλλοδαπούς. Διασχίζουμε την Ξούθου. Όλος ο δρόμος είναι σπαρμένος με χρησιμοποιημένες σύριγγες. Τις ακούω να σπάνε κάτω από τα παπούτσια μου. «Περισσότερες από 17.000 σύριγγες πωλούνται καθημερινά από τα φαρμακεία της περιοχής», ενημερώνει ένας από τους επόπτες υγείας. Η Ξούθου μετά την εκκένωση του εφετείου έχει γίνει η νέα υπαίθρια αγορά κάθε λογής ναρκωτικών. Οι περισσότεροι βιάζονται και «χτυπάνε» ενέσεις έξω στον δρόμο. Μερικοί κείτονται αναίσθητοι. Έξω από τα λουτρά της Ξούθου με τη σπασμένη μπλε πινακίδα νεαροί Αφγανοί και Πακιστανοί περιμένουν πελάτες για να πουλήσουν το κορμί τους.
Ακριβώς απέναντι, στο ξενοδοχείο Ζενίθ το «εμπόρευμα» αλλάζει, είναι γυναίκες- από τη Νιγηρία οι περισσότερες αλλά και Ελληνίδες τοξικομανείς. Τις πολλές έρημες πολυκατοικίες στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας τις εκμισθώνουν Έλληνες, με έναν αλλοδαπό που αναλαμβάνει χρέη επιστάτη. Αυτός αποφασίζει ποιος δικαιούται να κοιμηθεί και ποιος όχι. Οι επόπτες υγείας έχουν καταμετρήσει 463 πολυκατοικίες, ξενοδοχεία, κλινικές και αυτοκίνητα που στεγάζουν μετανάστες και τοξικομανείς.
Οι έλεγχοι
Το ραντεβού ήταν στη Σωκράτους, απέναντι από το παλιό εφετείο. Συρματοπλέγματα και ένας φύλακας στο κουβούκλιό του έδειχναν την αλλαγή στο κτίριο που μέχρι τον Ιούλιο φιλοξενούσε περισσότερους από 600 αλλοδαπούς. Διασχίζουμε την Ξούθου. Όλος ο δρόμος είναι σπαρμένος με χρησιμοποιημένες σύριγγες. Τις ακούω να σπάνε κάτω από τα παπούτσια μου. «Περισσότερες από 17.000 σύριγγες πωλούνται καθημερινά από τα φαρμακεία της περιοχής», ενημερώνει ένας από τους επόπτες υγείας. Η Ξούθου μετά την εκκένωση του εφετείου έχει γίνει η νέα υπαίθρια αγορά κάθε λογής ναρκωτικών. Οι περισσότεροι βιάζονται και «χτυπάνε» ενέσεις έξω στον δρόμο. Μερικοί κείτονται αναίσθητοι. Έξω από τα λουτρά της Ξούθου με τη σπασμένη μπλε πινακίδα νεαροί Αφγανοί και Πακιστανοί περιμένουν πελάτες για να πουλήσουν το κορμί τους.
Ακριβώς απέναντι, στο ξενοδοχείο Ζενίθ το «εμπόρευμα» αλλάζει, είναι γυναίκες- από τη Νιγηρία οι περισσότερες αλλά και Ελληνίδες τοξικομανείς. Τις πολλές έρημες πολυκατοικίες στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας τις εκμισθώνουν Έλληνες, με έναν αλλοδαπό που αναλαμβάνει χρέη επιστάτη. Αυτός αποφασίζει ποιος δικαιούται να κοιμηθεί και ποιος όχι. Οι επόπτες υγείας έχουν καταμετρήσει 463 πολυκατοικίες, ξενοδοχεία, κλινικές και αυτοκίνητα που στεγάζουν μετανάστες και τοξικομανείς.
Οι έλεγχοι
Οδός Μενάνδρου. Απέναντι από τον αριθμό 77 βρίσκεται μια πολυκατοικία που αν είχε... αδελφή θα ήταν κάτοικος Καμπούλ. «Έχει 7 ορόφους, φως σε κάποιους από αυτούς, ασανσέρ δεν υπάρχει, αλλά αν έρθεις μαζί μου δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα. Με ξέρουν και με αγαπούν εδώ», μου λέει η Σοφία Πατηνιώτη. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια μαζί με τη Χρύσα Αλμπάντη έχει οργώσει την περιοχή της Ομόνοιας. Στο ισόγειο η πόρτα που οδηγεί στο υπόγειο έχει σφραγιστεί με σιδηροκατασκευή. «Όλα τα λύματα κατέληγαν εκεί και τα ποντίκια είχαν πλημμυρίσει την πολυκατοικία» μου εξηγεί η Σοφία καθώς αρχίζουμε να ανεβαίνουμε προς τον 7ο όροφο, εκεί όπου σε ένα διαμέρισμα 30-35 τ.μ. μένουν συνήθως 20 Αφγανοί. Στον 7ο δεν μας άνοιξαν τελικά, παρά τις εκκλήσεις της Σοφίας. Στον 5ο κάποιος μας έριξε μια βιαστική ματιά και μας έκλεισε την πόρτα κατάμουτρα. Στον 3ο σταθήκαμε επιτέλους τυχεροί. Ο Ραζά είχε βγει να δει τους απρόσκλητους επισκέπτες και πιάστηκε εξαπίνης. «Περάστε», μας λέει με τα σπαστά ελληνικά του. Στα 20 τ.μ. του διαμερίσματος μένουν 4 Αφγανοί και πληρώνουν 350 ευρώ στον Έλληνα ιδιοκτήτη, τον ίδιο που εκμεταλλεύεται τα περισσότερα διαμερίσματα της πολυκατοικίας. Στον τοίχο οι σημαίες του Αφγανιστάν και της Ελλάδας, το έπιπλο της τηλεόρασης στολίζει ένα μπουκέτο από πλαστικά λουλούδια και στην οθόνη προβάλλονται σκηνές από σαπουνόπερα του Κabul ΤV. Τουαλέτα και κουζίνα βρίσκονται στον ίδιο χώρο και οι κατσαρίδες πια δεν μας εκπλήσσουν, αλλά στη μοναδική όρθια πόρτα του σπιτιού η κολλημένη με σελοτέιπ αφίσα του Γιώργου Παπανδρέου με ένα τεράστιο κόκκινο «Congratulations» δεν περνάει απαρατήρητη. «Ο Γιώργος θα μας σώσει», μου λέει όλο χαρά ο Ραζά που επιχειρηματολογεί γιατί όλα τα άλλα κόμματα είναι «κακοί».
«5 ευρώ για 12 ώρες»
Ο Ζακίρ που προστίθεται στην παρέα ήρθε στην Ελλάδα πριν από δυόμισι χρόνια. «Για να έρθω εδώ μου κόστισε 7.000 δολάρια. Επειδή όμως δεν είχα όλα τα λεφτά είμαι υποχρεωμένος για τρία χρόνια τα λεφτά που βγάζω να τα δίνω σε αυτούς που με έφεραν. Μόλις τα ξεπληρώσω θα μαζέψω λεφτά για να πάω στη Γερμανία». Όταν του περισσεύουν χρήματα πληρώνει για τον ύπνο του και ένα μπάνιο. «5 ευρώ για 12 ώρες, 10 για τις 24. Τις άλλες μέρες κοιμάμαι στο Ζεφύρι με τους Τσιγγάνους». Σχεδόν όλοι οι μετανάστες περιγράφουν την ίδια ιστορία. Για την Ευρώπη που τους υποσχέθηκαν οι διακινητές ανθρώπων, όπου όλος ο κόσμος έχει δουλειά, μεγάλα σπίτια και αυτοκίνητα και περιμένουν πώς και πώς τους μετανάστες. «Θα κλέψω, θα κάνω ό,τι μου ζητήσουν, αρκεί να βρω ένα μέρος να κοιμηθώ και κάτι για να φάω», λέει με κυνισμό ο Χασάν από τη Σομαλία.
«Άσυλο» των Σουδανών στη Σατωβριάνδου
ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΜΕ τη Βερανζέρου. Περισσότεροι από 10 Σομαλοί έχουν ανοίξει έντονο διάλογο με κάποιους από τους καταστηματάρχες, τους οποίους θεωρούν υπεύθυνους για το κλείσιμο της τρώγλης στην οποία έμεναν.
«Μας έβγαλαν από εκεί, αλλά θα μας βρουν στις πόρτες τους μπροστά. Εμείς θα έρθουμε ξανά», απειλεί ο Αχμέτ. Εδώ και μία εβδομάδα κοιμάται στην Ακαδημία Πλάτωνος με τους άλλους «άστεγους» της Βερανζέρου 33. Οι «εκλεκτοί» του επιστάτη βρίσκουν ένα στρώμα στη Σατωβριάνδου 34. Το κτίριο, ένα καλά διατηρημένο νεοκλασικό, ενοικιάζεται έναντι 1.300 ευρώσύμφωνα με τα στοιχεία της νομαρχίας- στη Λέσχη Σουδανών Προσφύγων. Επιχειρούμε να μπούμε μέσα. «Μη φωτογραφίζετε τίποτα», μας λέει σε τόνο απειλητικό ο Μοχάμετ που συστήνεται ως υπεύθυνος λειτουργίας του χώρου. Περίπου 50 - 60 μετανάστες παρακολουθούν έναν αγώνα του Κόπα Άφρικα, ενώ η μυρωδιά από τους δεκάδες αναμμένους ναργιλέδες γεμίζει τον χώρο. «Εδώ είναι σύλλογος Σουδανών Προσφύγων», μας λέει ο Μοχάμετ και προσπαθεί να μας διώξει από τον χώρο. «Μα οι περισσότεροι εδώ μέσα είναι λευκοί και σίγουρα δεν είναι Σουδανοί», παρατηρώ. «Στην άλλη πλευρά της χώρας ο ήλιος καίει λιγότερο», απαντά και φωνάζει ενισχύσεις για να μας απομακρύνουν. Από τη διπλανή ανοιχτή πόρτα φαίνονται περισσότερα από 20 στρώματα πεταμένα κάτω. Με εισαγγελική εντολή από τις 16 Σεπτεμβρίου πραγματοποιείται έλεγχος για το τι συμβαίνει εκεί μέσα. Ακριβώς απέναντι η πολυκατοικία έχει στον πίνακα με τα κουδούνια γραμμένα μόνο ελληνικά επίθετα.
«Μένουν ακόμη Έλληνες στην περιοχή;» ρωτάω τον Παναγιώτη Παπαδόπουλο, προϊστάμενο της Διεύθυνσης Υγείας της νομαρχίας. «Στην περιοχή μένει μόνο μία οικογένεια. Τα ελληνικά ονόματα στα κουδούνια είναι για κάλυψη». Λες και έχει πέσει σύρμα, κανένας δεν ανοίγει την εξωτερική πόρτα. Στην επόμενη επίσκεψη θα είναι μαζί και η Αστυνομία.
«Πουλάνε μπροστά μας όπλα και ναρκωτικά»
ΣΤΗ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ, η Μπέττυ δεν έχει κλείσει ακόμη το παιχνιδάδικό της. «Καθημερινά βλέπω τα πάντα και πλέον τίποτα δεν με εντυπωσιάζει. Ναρκωτικά πουλάνε μπροστά στα μάτια μας, όπλα, ό,τι θέλεις. Προχθές ένας αγόρασε μια χειροβομβίδα». Την περιοχή ελέγχουν κυρίως οι Γεωργιανοί και οι Σομαλοί. Στη Μάρνη, μας πληροφορεί η Μπέττυ, έχει εγκατασταθεί μια ομάδα 15 Γεωργιανών που σπάνε τα παράθυρα των αυτοκινήτων και κλέβουν ό,τι μπορούν.
Κοντά στις εννέα το βράδυ κάνουν την εμφάνισή τους οι πόρνες. Νιγηριανές οι περισσότερες, αλλά εμφανίζονται και κοριτσάκια 12-14 ετών στην Ευριπίδου και τη Σωκράτους, τα περισσότερα Ρομά και από την Αλβανία. Ένα κοριτσάκι σπρώχνεται από τον νταβατζή του να σταματήσει να κρύβεται και να βγει στον δρόμο. Στη Σαπφούς 19 το παρατημένο Φορντ στεγάζει μια ομάδα Αφγανών μεταναστών. Ένα Νισάν στη Μυλλέρου 2 είναι το «ξενοδοχείο» άλλων μεταναστών.
«Αν δεν γίνει κάτι σύντομα η κατάσταση θα ξεφύγει πολύ. Τώρα περνάμε μια περίοδο όπου όλα βρίσκονται σε μια λεπτή ισορροπία. Χρειάζεται μια διαφορετική οργάνωση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Διαφορετικά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ακόμη και την κοινωνική εξέγερση», λέει ο νομάρχης Γιάννης Σγουρός. Προτείνει τα ξενοδοχεία του κέντρου που κλείνουν για έξι μήνες να φιλοξενούν τους παράνομους μετανάστες μέχρις ότου ολοκληρωθεί η καταγραφή τους και η διαδικασία χορήγησης ασύλου. «Μετά να δούμε ποιοι θα μείνουν και ποιοι θα γυρίσουν πίσω».
«5 ευρώ για 12 ώρες»
Ο Ζακίρ που προστίθεται στην παρέα ήρθε στην Ελλάδα πριν από δυόμισι χρόνια. «Για να έρθω εδώ μου κόστισε 7.000 δολάρια. Επειδή όμως δεν είχα όλα τα λεφτά είμαι υποχρεωμένος για τρία χρόνια τα λεφτά που βγάζω να τα δίνω σε αυτούς που με έφεραν. Μόλις τα ξεπληρώσω θα μαζέψω λεφτά για να πάω στη Γερμανία». Όταν του περισσεύουν χρήματα πληρώνει για τον ύπνο του και ένα μπάνιο. «5 ευρώ για 12 ώρες, 10 για τις 24. Τις άλλες μέρες κοιμάμαι στο Ζεφύρι με τους Τσιγγάνους». Σχεδόν όλοι οι μετανάστες περιγράφουν την ίδια ιστορία. Για την Ευρώπη που τους υποσχέθηκαν οι διακινητές ανθρώπων, όπου όλος ο κόσμος έχει δουλειά, μεγάλα σπίτια και αυτοκίνητα και περιμένουν πώς και πώς τους μετανάστες. «Θα κλέψω, θα κάνω ό,τι μου ζητήσουν, αρκεί να βρω ένα μέρος να κοιμηθώ και κάτι για να φάω», λέει με κυνισμό ο Χασάν από τη Σομαλία.
«Άσυλο» των Σουδανών στη Σατωβριάνδου
ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΜΕ τη Βερανζέρου. Περισσότεροι από 10 Σομαλοί έχουν ανοίξει έντονο διάλογο με κάποιους από τους καταστηματάρχες, τους οποίους θεωρούν υπεύθυνους για το κλείσιμο της τρώγλης στην οποία έμεναν.
«Μας έβγαλαν από εκεί, αλλά θα μας βρουν στις πόρτες τους μπροστά. Εμείς θα έρθουμε ξανά», απειλεί ο Αχμέτ. Εδώ και μία εβδομάδα κοιμάται στην Ακαδημία Πλάτωνος με τους άλλους «άστεγους» της Βερανζέρου 33. Οι «εκλεκτοί» του επιστάτη βρίσκουν ένα στρώμα στη Σατωβριάνδου 34. Το κτίριο, ένα καλά διατηρημένο νεοκλασικό, ενοικιάζεται έναντι 1.300 ευρώσύμφωνα με τα στοιχεία της νομαρχίας- στη Λέσχη Σουδανών Προσφύγων. Επιχειρούμε να μπούμε μέσα. «Μη φωτογραφίζετε τίποτα», μας λέει σε τόνο απειλητικό ο Μοχάμετ που συστήνεται ως υπεύθυνος λειτουργίας του χώρου. Περίπου 50 - 60 μετανάστες παρακολουθούν έναν αγώνα του Κόπα Άφρικα, ενώ η μυρωδιά από τους δεκάδες αναμμένους ναργιλέδες γεμίζει τον χώρο. «Εδώ είναι σύλλογος Σουδανών Προσφύγων», μας λέει ο Μοχάμετ και προσπαθεί να μας διώξει από τον χώρο. «Μα οι περισσότεροι εδώ μέσα είναι λευκοί και σίγουρα δεν είναι Σουδανοί», παρατηρώ. «Στην άλλη πλευρά της χώρας ο ήλιος καίει λιγότερο», απαντά και φωνάζει ενισχύσεις για να μας απομακρύνουν. Από τη διπλανή ανοιχτή πόρτα φαίνονται περισσότερα από 20 στρώματα πεταμένα κάτω. Με εισαγγελική εντολή από τις 16 Σεπτεμβρίου πραγματοποιείται έλεγχος για το τι συμβαίνει εκεί μέσα. Ακριβώς απέναντι η πολυκατοικία έχει στον πίνακα με τα κουδούνια γραμμένα μόνο ελληνικά επίθετα.
«Μένουν ακόμη Έλληνες στην περιοχή;» ρωτάω τον Παναγιώτη Παπαδόπουλο, προϊστάμενο της Διεύθυνσης Υγείας της νομαρχίας. «Στην περιοχή μένει μόνο μία οικογένεια. Τα ελληνικά ονόματα στα κουδούνια είναι για κάλυψη». Λες και έχει πέσει σύρμα, κανένας δεν ανοίγει την εξωτερική πόρτα. Στην επόμενη επίσκεψη θα είναι μαζί και η Αστυνομία.
«Πουλάνε μπροστά μας όπλα και ναρκωτικά»
ΣΤΗ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ, η Μπέττυ δεν έχει κλείσει ακόμη το παιχνιδάδικό της. «Καθημερινά βλέπω τα πάντα και πλέον τίποτα δεν με εντυπωσιάζει. Ναρκωτικά πουλάνε μπροστά στα μάτια μας, όπλα, ό,τι θέλεις. Προχθές ένας αγόρασε μια χειροβομβίδα». Την περιοχή ελέγχουν κυρίως οι Γεωργιανοί και οι Σομαλοί. Στη Μάρνη, μας πληροφορεί η Μπέττυ, έχει εγκατασταθεί μια ομάδα 15 Γεωργιανών που σπάνε τα παράθυρα των αυτοκινήτων και κλέβουν ό,τι μπορούν.
Κοντά στις εννέα το βράδυ κάνουν την εμφάνισή τους οι πόρνες. Νιγηριανές οι περισσότερες, αλλά εμφανίζονται και κοριτσάκια 12-14 ετών στην Ευριπίδου και τη Σωκράτους, τα περισσότερα Ρομά και από την Αλβανία. Ένα κοριτσάκι σπρώχνεται από τον νταβατζή του να σταματήσει να κρύβεται και να βγει στον δρόμο. Στη Σαπφούς 19 το παρατημένο Φορντ στεγάζει μια ομάδα Αφγανών μεταναστών. Ένα Νισάν στη Μυλλέρου 2 είναι το «ξενοδοχείο» άλλων μεταναστών.
«Αν δεν γίνει κάτι σύντομα η κατάσταση θα ξεφύγει πολύ. Τώρα περνάμε μια περίοδο όπου όλα βρίσκονται σε μια λεπτή ισορροπία. Χρειάζεται μια διαφορετική οργάνωση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Διαφορετικά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ακόμη και την κοινωνική εξέγερση», λέει ο νομάρχης Γιάννης Σγουρός. Προτείνει τα ξενοδοχεία του κέντρου που κλείνουν για έξι μήνες να φιλοξενούν τους παράνομους μετανάστες μέχρις ότου ολοκληρωθεί η καταγραφή τους και η διαδικασία χορήγησης ασύλου. «Μετά να δούμε ποιοι θα μείνουν και ποιοι θα γυρίσουν πίσω».
Ξένοι και Έλληνες στο κέντρο βιώνουν τη δική τους κόλαση. Η διαφορά τους είναι ότι οι πρώτοι - που δεν γνωρίζουν - ελπίζουν ακόμα "στον Γιώργο", ενώ οι δεύτεροι - που γνωρίζουν - ελπίζουν πια μόνο στον Θεό...
